23 czerwca 2024r. w Budapeszcie odbyły się obchody święta węgierskiej Polonii organizowane przez Ogólnokrajowy Samorząd Polski na Węgrzech, zwyczajowo w okolicy święta św. Władysława. Od 1996 roku św. Władysław wnuk Mieszka II, po matce Polak, po ojcu Węgier jest patronem żyjących na Węgrzech Polaków. Tegoroczne obchody rozpoczęła Msza święta sprawowana w budapeszteńskim kościele polskim pw. Najświętszej Marii Panny Wspomożycielki Wiernych przez proboszcza Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech ks. Krzysztofa Grzelaka TChr., który w wygłoszonej homilii nawiązywał do postaci św. Władysława i aktualności jego postaci w czasach współczesnych. Mszę św. śpiewiem ubogacał działający przy Stowarzyszeniu św. Wojciecha i Polskiej Parafii Chór św. Kingi.

Z kościoła polskiego goście uroczystości przejechali do IX dzielnicy Budapesztu do Centrum Kultury Bułgarskiej gdzie odbyła się się świąteczna gala, którą rozpoczęły hymny Polski i Węgier .

Podniosłości uroczystości nadawała obecność posła na Sejm RP Jarosława Rzepy – zastępcy przewodniczącego Sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą. Obecna była dr Rónayné Słaba Ewa rzecznik narodowości polskiej w Zgromadzeniu Narodowym Węgier, która sprawowała patronat honorowy nad świętem, Przybyła Dominika Teske – dyrektor Instytutu Polskiego w Budapeszcie, Rita Héjj – przedstawicielka Departamentu ds. Kościołów i Kontaktów z Mniejszościami Narodowymi w Kancelarii Premiera Węgier, ksiądz Krzysztof Grzelak TChr. – proboszcz Polskiej Parafii Personalnej. Gospodynią święta była Maria Felföldi przewodnicząca Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech. Obecni byli przedstawiciele polskich samorządów narodowościowych i organizacji cywilnych wśród nich Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego im. J. Bema , Stowarzyszenia Katolików Polskich na Węgrzech pw. św. Wojciecha, Stowarzyszenia Polonia Nova, Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej Legionu Polskiego, kierownictw instytucji podległych OSP. Przybyli przedstawiciele Polonii z Budapesztu i m.in. z Békéscsaba, Pécsu, Veszprém, Szolnoku, Esztergomu i Szentendre.

Głównym punktem gali była ceremonia przekazania dorocznych nagród polonijnych.

W tym roku nagrodę św. Władysława Ogólnokrajowy Samorząd Polski przyznał za dwudziestoletnią działalność na rzecz edukacji dzieci i młodzieży polonijnej oraz za pielęgnowanie i podtrzymywanie tradycji i kultury polskiej Ogólnokrajowej Uzupełniającej Polskiej Szkole i Przedszkolu na Węgrzech. Nagrodę „Za Zasługi dla Węgierskiej Polonii” otrzymała Grażyna Herendi, powszechnie znana ze swojej charytatywnej działalności na rzecz przede wszystkim budapeszteńskiej Polonii. Od wielu lat z nieustannym zaangażowaniem pomaga polskim Siostrom Misjonarkom, księdzu proboszczowi a także aktywnie działa w przykościelnym Klubie Seniora i w Stowarzyszeniu Józefa Bema. Odwiedza chorych Polonusów, a gościom z Polski i innych krajów świata zawsze chętnie i z dumą przekazuje swoją wiedzę o historii Polonii na Węgrzech.

Wystąpienia wygłosili: przewodnicząca OSP Maria Felföldi, która nawiązała do niedawno odbytych na Węgrzech wyborów do samorządów polskich i Jarosław Rzepa – zastępca przewodniczącego Sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą, który przekazał pozdrowienia od Marszałków polskiego Sejmu i Senatu, a do przedstawiciela węgierskiego rządu skierował słowa podziękowania za szczególną politykę wsparcia narodowości osiadłych na Węgrzech, w tym naturalnie Polaków. Podkreślił znaczenie piastowania przez Polonię poza granicami kraju kultury, oświaty i historii Polski i w tym właśnie kontekście zwrócił się do nauczycieli szkół polskich, a także wyróżnił pracę naszego polskiego proboszcza ks. Krzysztofa Grzelaka TChr. i jego umiejętności i starania w jednywaniu wiernych. Przeprosił w imieniu strony polskiej za – szczególne w tym roku – spowolnienie rozstrzygania wniosków konkursowych mających wspierać programy realizowane przez Polaków na świecie oraz wyraził wdzięczność Polonii za pracę i trud w nią wkładany.

Po tym odśpiewano Marsz Polonii, stanowiący nieoficjalny hymn Polaków mieszkających poza granicami Polski.

Część oficjalną święta prowadzili: Maja Wanot (nauczycielka USzPiP) i István Balázs ( dyrektor PIBiM), a całość ubogacał przybyły specjalnie na tę okazję na Węgry kwartet blaszany „Brass Riders”, który tworzą wybitni instrumentaliści: Tomasz Stolarczyk, Andrzej Tkaczyk, Tomasz Gajewski – puzoniści oraz Jarosław Jastrzębski – tubista. Wszyscy członkowie kwartetu są Artystami Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie. Autorski projekt Polska muzyka filmowa w aranżacji na kwartet blaszany jest niepowtarzalnym i mającym na celu upowszechnianie dorobku wielu polskich twórców muzyki filmowej. „Brass Riders” często koncertuje w Polsce, znany jest również na Węgrzech, w ubiegłym roku odwiedził Budapeszt i Eger podczas festiwalu „Polskie Lato”.

Świętowanie tegorocznego Dnia Węgierskiej Polonii zakończył poczęstunek i koleżeńskie polonijne rozmowy.

Projekt zrealizowano z funduszu Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech dzięki wsparciu węgierskiego funduszu rządowego im. G.Beethlena, Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2024, Stowarzyszenia Polonia Nova i Samorządu Polskiego XVIII dzielnicy Budapesztu.

Inf. Glos Polonii, fot. B. Pál