27 lipca 2025r. po raz 31 na drenczańskim wzgórzu, przy kaplicy gdzie kiedyś stał kościół pw. Szymona Judy Tadeusza, w duchu 82. rocznicy wysiedlenia mieszkańców najstarszej polskiej wsi na Węgrzech, tam gdzie w 1994 roku postanowiono polską kapliczkę, przy ołtarzu spowitym zielenią Parku Narodowego Aggtelek odbywał się doroczny odpust polonijny.
Z Budapesztu przyjechał kierownik Wydziału Konsularnego i Polonii Ambasady RP na Węgrzech Marcin Bobiński. Przybyli przedstawiciele węgierskich władz w osobach Dr Gábora Csuzdy posła Zgromadzenia Narodowego Węgier i Dénesa Dánko – wiceprzewodniczącego Sejmiku Wojewódzkiego Komitatu BÁZ. Przyjechali goście z Polski: Piotr Bąk – członek Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP (b. Starosta Tatrzański) z małżonką, Jan Piczura radny Sejmiku Województwa Małopolskiego z małżonką, Andrzej Skupień starosta tatrzański – Region Podhale , Helena Buńda – Sekretarz Powiatu Tatrzańskiego, Andrzej Buńda – Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Zakopanem, Anna Kozak – Kierownik Działu Etnograficznego Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem, Julian Kowalczyk – Prezes Związku Podhalan w Polsce im. Świętego Jana Pawła II wraz z delegacją Związku Podhalan z Chochołowa, Szczawnicy i Radziechowa, a także tradycyjnie państwo Anna i Józef Remiaszowie z Białki Tatrzańskiej. Obecni byli przedstawiciele polskich samorządów narodowościowych (przede wszystkim z komitatu BÁZ) z wiceprzewodniczącym Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech Zsoltem Bátorim. Dyrektorzy instytucji polonijnych Polskiego Domu Kultury na Węgrzech Monika Molnár-Sagun, Polskiego Instytutu Badawczego i Muzeum dr István Balázs, prezes Stowarzyszenia Katolików Polskich na Węgrzech pw. św. Wojciecha Katarzyna Takácsné – Kalińska oraz prezes Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego im. J.Bema na Węgrzech Mária Dávid. Zeszli się (niestety już nieliczni) potomkowie Drenczan, ich węgierscy przyjaciele i orędownicy pamięci Derenku wśród nich z byłą rzecznik narodowości polskiej pierwszej kadencji w ZN Węgier Haliną Csúcs wraz z rodziną.
Odpust rozpoczęła polsko-węgierska Msza święta sprawowana przez węgierskich duchownych ks. Szilárda Szepesi duchownego kościoła grekokatolickiego z Múcsony i duchownego z Emőd ks. Csabę Kormosa, a także proboszcza Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech ks. Krzysztofa Grzelaka SChr. i ks. kanonika Stanisława Migasa – proboszcza parafii pw. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza z Białki Tatrzańskiej.
Przed Mszą św. odczytano List Prezydenta RP Andrzeja Dudy w którym między innymi napisano: „ Derenk to miejsce szczególne – symbol wielowiekowej obecności Polaków na ziemi węgierskiej, którzy przez ponad dwa stulecia zachowali własną narodową tożsamość, kulturę i góralską gwarę. (…) Jesteśmy dumni z patriotycznej postawy i dokonań naszych rodaków. Chlubne dziedzictwo Derenku w sposób szczególny pielęgnowane jest dzieki Państwa wiernej pamięci. To wyjątkowe miejsce w Parku Narodowym Krasu Węgierskiego opowiadające o polsko-węgierskiej historii”. Słowa te Prezydent Andrzej Duda skierował w liście do „strażników pamięci” – uczestników i organizatorów uroczystości w Derenku.
Również przed Mszą św. od kapituły działającej przy staroście tatrzańskim honorowymi statuetkami za pielęgnowanie pamięci Derenku uhonorowani zostali pani Monika Molnár Sagun dyrektor PDK na Węgrzech i pan Attila Üveges burmistrz Szögligetu.
Po Mszy św. na cmentarzu po krótkiej modlitwie za dusze spoczywających tam ponad 2 tysięcy Drenczan złożone zostały wieńce i kwiaty, a na plenerowej scenie nieopodal kaplicy i ruin ówczesnej szkoły wystąpili artyści z Zespołu Regionalnego „Siumni” z Chochołowa, a Polski Instytut Badawczy i Muzeum przygotował wystawę „Derenk – odpust jednej generacji”.
Nostalgiczna cisza w której niezmiennie trwa duch polskiej obecności. Pagórki podobne do polskiego Podhala, klarowne powietrze, zapach ziół, zmurszałe, pamiętające drenczańską historię śliwy i grusze. Symbolicznie zaznaczone miejsca dawnych zagród, odbudowany niegdyś przez OSP budynek szkoły, gdzie od kilku lat znajduje się wystawa poświęcona tamtejszemu spisko-dreńczańsko-węgierskiemu życiu, kapliczka i dawny krzyż. Sercem znaczona i potem płynąca praca gospodarzy odpustu. Krzątanina ludzi, za sprawą których Derenk chociaż w ten sposób ożywa. Pielgrzymowanie do ziemi praojców. Msza święta i radość w sercu. Góralskie śpiewy , przyjacielskie rozmowy, nadzieja na niezapomnienie i ciągle powracające pytanie jak w przyszłości potoczą się losy derenckiej spuścizny ?
Tegoroczny Odpust w Derenku został zorganizowany przez : Stowarzyszenie Dziedzictwo Derenku, jego gospodynią była przewodnicząca Mária Widomszkiné, przy wsparciu Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech, samorządów polskich z: Sajószentpéter, Edelény, Emőd, Múcsony, a także węgierskiego samorządu terytorialnego z Szögligetu, Polskiego Instytutu Badawczego i Muzeum na Węgrzech, Polskiego Domu Kultury na Węgrzech, rzecznik narodowości polskiej w Zgromadzeniu Narodowym Węgier, węgierskiego funduszu rządowego im. Bethlena Gábora oraz Związku Podhalan w Polsce.
Inf. Głos Polonii, fot. Barbara Pál
