Genealogia Dnia Wszystkich Swiętych sięga IV wieku nowej ery kiedy to zapoczątkowanie obchodzenie jego na Wschodzie w Antiochi w pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Swiętego. W roku 835 papież Jan XI ustanowił osobne święto ku czci Wszystkich Swiętych i wyznaczył dzień 1 listopada na jego obchodzenie.
1listopada w Dniu Wszystkich Świętych – proboszcz Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech ks. Krzysztof Grzelak SChr sprawował polową mszę świętą na polskiej kwaterze peszteńskiego cmentarza Rákoskeresztúr. Obok członków naszej wspólnoty parafialnej, sióstr zakonnych, przedstawicieli organizacji polonijnych i samorządów narodowości polskiej z przewodnicząca OSP Marią Felföldi, obecna była rzecznik narodowości polskiej w ZN Węgier I kadencji Halina Csúcs. Przy krzyżu w centralnym miejscu kwatery spoczęły wieńce od Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego na Węgrzech, Stowarzyszenia Katolików Polskich pw. św. Wojciecha, Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego im. Józefa Bema, Samorządu Polskiego X dzielnicy.
Na Węgrzech najwięcej grobów z prochami naszych rodaków pozostało po II wojnie światowej. Dzięki staraniom tutejszego ówczesnego Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego, Ambasady i Konsulatu RP, a przede wszystkim ROPWiM w Warszawie w czterech miejscowościach kraju: w Budapeszcie (cm. Rákoskeresztúr), Egerze, Budakeszi i Győr od 12 lat znajdują się odnowione polskie kwatery wojskowe. 1 listopada w Budapeszcie wspominano i modlono się za duszę ówczesnego sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 15 lat temu tragicznie zmarłego w katastrofie polskiego samolotu rządowego pod Smoleńskiem, wielkiego orędownika spraw polsko-węgierskich śp. Andrzeja Przewoźnika.
Na kwaterze wojskowej w Rákoskeresztúr spoczywają prochy 106 zmarłych (do 1945 roku) – między innymi mogiła proboszcza kościoła polskiego w Budapeszcie i założyciela polskiej kwatery cmentarnej ks. Wincentego Danka. Obok znajduje się kwatera z prochami osób cywilnych, pochowanych tam po 1945 roku i groby zmarłych w ostatnim dwudziestoleciu znanych postaci z życia tut. Polonii, m.in. Julii Koziorowski, Marii Buzási, Heleny Révész, Jerzego Kochanowskiego.
Ziemia węgierska kryje prochy wielu tysięcy Polaków. Polskie groby rozsiane są po całym kraju i tak naprawdę nikt nie potrafi ich wszystkich zliczyć Budapeszt, Solymár, Budakeszi, Eger, Győr, Balatonboglár, Sárvár, Szolnok,Vasvár, Isaszeg, Miskolc, Tata, Tatabánya, Zalaegerszeg, Zalaszentgrót, Szögliget, Derenk z najstarszym leżącym na terenie Parku Narodowego Aggtelek cmentarzem na którym spoczywają prochy ponad 2 tyś naszych rodaków i wiele innych miejsc na Węgrzech świadczących o niegdysiejszym polskim ziemskim bytowaniu.
Dla Polonii Msza św. i spotkania przy polskich grobach mają szczególne znaczenie bo nie wszyscy mają możliwość odwiedzenia w Polsce w tym dniu grobów najbliższych im osób , ale pamięć, chwila zadumy, modlitwa i myśl „Byliście i nie jesteście zapomnieni” jest najważniejsza.
Głos Polonii, fot. B.Pál
