Dzisiaj obchodzimy 105. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Budapeszteńska Polonia oddała hołd bohaterom tamtych wydarzeń. Warto przypomnieć ówczesne polsko-węgierskie tło historyczne: z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości po I wojnie światowej przestała istnieć blisko 1000-letnia granica polsko-węgierska, a kontakty kulturalne obu tych narodów zaczęły odżywać w II połowie lat 20-tych w wyniku których w 1933 roku Polacy podarowali regentowi Miklósowi Horthemu popiersie Marszałka Józefa Piłsudskiego, które umieszczono na Zamku Budańskim, ale w czasie II wojny światowej uległo ono zniszczeniu. Postać Piłsudskiego była nad Dunajem znana i popularna. 12 maja 1935 roku, na wieść o jego śmierci na Węgrzech odbyły się uroczystości żałobne. Przybyli na nie najwyżsi dostojnicy państwowi, a w Kościele Macieja wystawiono symboliczny katafalk. Jeszcze w tym samym roku jedna z ulic Budy otrzymała imię Piłsudskiego. Rok później 24 maja 1936 roku właśnie przy tej ulicy odsłonięto tablicę pamiątkową ku czci znakomitego Polaka, która podczas działań wojennych uległa zniszczeniu, lecz cudem przez całe lata przetrwał tam polski orzeł. Około 1950 roku zmianie uległa nazwa ulicy, a obecnie jest to plac Vilmosa Apora. Do roku 1944 przy tej tablicy regularnie spotykali się przedstawiciele budapeszteńskiej polskiej kolonii. Potem na 45 lat miejsce to uległo zapomnieniu, aż dopiero w 1989 roku odżył zwyczaj spotkań i 26 maja 1993 roku odnowioną tablicę ponownie odsłonięto i co roku w Święto Niepodległości Polski oddawany jest tam hołd Wielkiemu Wodzowi.Tegoroczne budapeszteńskie obchody Święta Niepodległości Polski rozpoczęła uroczystość na budańskim placu Vilmosa Ápora, która tradycyjnie organizowana jest przez PSK im. J.Bema na Węgrzech.
Następnie odbyło się spotkanie przy pomniku Marszałka Józefa Piłsudskiego zorganizowane przez Samorząd Polski XII dzielnicy Budapesztu ( róg ulic Csörsz i Avar). Dzieło krakowskiego artysty rzeźbiarza Michała Wiśniosa było darem Sejmu RP dla narodu węgierskiego w 100 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, Autorami pomysłu i inicjatorami powstania pomnika J.Piłsudskiego w Budapeszcie było Polskie Stowarzyszenie Kulturalne im. J. Bema na Węgrzech i Samorząd Polski XII dzielnicy, a prace zostały wówczas zrealizowane dzięki wsparciu i pomocy Ambasady RP.
W uroczystościach wraz z Polonią uczestniczyła polska dyplomacja z ambasadorem RP na Węgrzech Sebastianem Kęciekiem, rzecznik narodowości polskiej w Zgromadzeniu Narodowym Węgier dr Rónayné Słaba Ewa, proboszcz Polskiej Parafii Personalnej na Węgrzech ks. Krzysztof Grzelak SChr, delegacje obu szkół polskich, samorządów polskich z przewodniczącą Ogólnokrajowego Samorządu na Węgrzech Marią Felföldi, obecni byli radni Stołecznego Samorządu Polskiego, samorządów polskich III, VII, VIII, X, XII i XXII dzielnicy Budapesztu, przedstawiciele organizacji polonijnych PSK im. J.Bema i SKP pw. św.Wojciecha, asysta Grupy Rekonstrukcyjnej Historycznego Legionu Polskiego, a przy pomniku Marszałka po raz pierwszy wartę zaciągnęli harcerze i zuchy z drużyny, która niedawno powstała przy Stowarzyszeniu Katolików Polskich na Węgrzech pw. św. Wojciecha. Odśpiewano hymny, odmówiono modlitwę, złożono kwiaty i wieńce, przywołano pamięć, wszak 11 listopada, to dla Polaków – na całym świecie, bez względu na to gdzie mieszkają – jest dniem pamięci o ojcach niepodległości 1918 roku, dniem refleksji o różnych drogach do wolności.
Inf. Głos Polonii, fot. B.Pál
